Studeren staat veelal synoniem voor lezen. En niet zelden bevat de leerstof lange en complexe teksten. Als je zo'n tekst hebt gelezen, weet je dan na afloop ook nog precies wat je gelezen hebt? En waar het over gaat? Ja? Gefeliciteerd! Jij behoord tot de groep actieve lezers. Nee? Geen zorgen! Een overgroot deel van je medestudenten worstelen hiermee. Jij behoord dan tot de groep passieve lezers. Op basis van psychologisch onderzoek sinds de jaren 40 is de SQ3R ontwikkeld. Deze leermethode stimuleert een actieve uitwerking en betere verwerking van het materiaal dat je leest.
Verbinding, betekenis en emotie
Studeren werkt beter als de informatie een betekenis heeft, als jij de inhoud direct kunt plaatsen in je eigen belevingswereld. Laten we eens een voorbeeld nemen. Hieronder staan twee regels met 7 woorden. Welke 7 woorden zijn makkelijker om te onthouden:
1. Markt altijd vraag strategie juist leren zien
2. Met vuurwerk moet je altijd voorzichtig zijn
Naar alle waarschijnlijkheid kan je de tweede regel aanzienlijk makkelijker onthouden. Want deze regel heeft een betekenis. Het is een lijst van woorden die met elkaar verbonden zijn. In de cognitieve psychologie wordt dit een schema of patroon genoemd. Hoe beter je in staat bent om een patroon te herkennen of een schema uit te werken hoe beter je in staat bent om het te onthouden.
Voorbeeld: Ervaren schakers zijn sneller in staat om patronen in de opstelling van de stukken op het bord te herkennen. Maar dat gaat alleen op als de stukken niet willekeurig, maar volgens een bepaald schema op het schaakbord geplaatst zijn.
Uit psychologisch onderzoek is verder gebleken dat onderwerpen beter blijven hangen als je er een 'emotionele' binding mee hebt. Dit geldt zeker voor de emotie 'nieuwsgierigheid' en de voldoening als deze nieuwsgierigheid wordt bevredigd. Je kunt tijdens je studie gebruik van deze wetenschap over de menselijke maken door hetgeen je leest te verbinden met jouw dagelijkse belevingen (kennis, ervaringen en emoties).
SQ3r
De afkorting SQ3r of SQrrr is afkomstig vanuit het Engels en voor de 5 stappen Survey! Question! Read! Recite! Review! In Nederlands kan je het beste vertalen in Scan, Vraag, Lees, Verwoord en Leer.
Deze eerste stap staat voor het scannen van het artikel/hoofdstuk dat je wilt leren, voordat je het echt gaat lezen. Scan het artikel en kijk naar koppen en subkoppen. Lees de introductie en indien aanwezig de samenvatting. Bekijk illustraties en bijschriften. Probeer de belangrijkste hoofdpunten (3 tot 6 punten) van het hoofdstuk te identificeren.
Duur: 1 minuut
2. Question (vragen)
Vraag jezelf af waar het hoofdstuk over gaat. Vorm koppen en subkoppen om in vragen. Volg hierbij je eigen nieuwsgierigheid. Lees (als deze aanwezig zijn) de vragen aan het eind van iedere paragraaf en/of hoofdstuk. Wat weet jij al over dit onderwerp, wanneer ben je er voor het laatst mee in aanraking geweest?
Duur: meestal minder dan 30 seconden
3. Read (lezen)
Lees de tekst nu helemaal. Zoek een plek op waar je je kunt concentreren en probeer de tekst actief te lezen. Dit doe je door tijdens het lezen jezelf vragen te stellen bij het einde van iedere paragraaf en door antwoorden te zoeken op vragen die tijden het lezen bij je opkwamen. Besteed ook extra aandacht aan kaders en woorden en zinnen die onderstreept of vet gedrukt zijn. Bestudeer ook eventuele illustraties en grafieken
Duur: afhankelijk van leesvraagdigheid
4. Recite (verwoorden)
Vraag na ieder onderdeel jezelf af wat je gelezen hebt. Doe dit bijvoorkeur hardop en schrijf dat in de marge/kantlijn van de pagina dat in je eigen woorden op. Het is belangrijk om je eigen woorden en niet een kopie van een zin(snede) te maken. Markeer belangrijke woorden en passages.
Duur: ongeveer 1 minuut
5. Review (leren)
Deze laatste stap is eigenlijk het echte leren. Maar in plaats van de hele tekst telkens opnieuw te lezen, concentreer je jezelf nu voornamelijk op je eigen aantekenen. Om informatie van het korte naar het lange termijn geheugen te krijgen zal je de informatie meerdere keren en bij voorkeur over meerdere dagen verspreid moeten lezen.
Leerschema
Neem meerde dagen om de nieuwe kennis eigen te maken. Er zijn verschillende hulpmiddelen die je kan gebruiken om de het leerproces te ondersteunen en optimaliseren. Je kan een uittreksel maken op basis van je eigen aantekeningen. Maak kaarten met de moeilijkste vragen. Gebruik ezelbruggetjes en afkortingen voor de onderwerpen die je uit je hoofd moet kennen. Maak een mindmap of een lijst met onderwerpen die je moet onthouden.
- Christiaan Knopper
